Дали и колку авторите влијаат врз изборот на корици на нивните книги?
Колку и да се трудиме да не ги судиме книгите по нивните корици, факт е дека во океаните од најразлични книги, корицата е онаа која најмногу ѝ помага на една книга да се издвои од сите, за да посегнете по неа. Секако дека важна улога играат и други фактори, но еве на пример ако застанете пред некој огромен штанд со книги, веројатно е дека вашето око ќе се залепи за некоја корица која најмногу ви го привлекла вниманието од естетски аспект. Сигурна сум дека повеќето од вас барем еднаш одбрале да купат или прочитаат книга под влијание на привлечната корица, иако можеби содржината која се криела позади неа и не ве одушевила толку. Во овој случај, можеме да кажеме дека дизајнерот си ја завршил својата работа 🙂
Во објавувањето на една книга учествуваат многу луѓе кои даваат сопствен придонес кон тоа конечната верзија да изгледа како што треба и да привлече што е можно повеќе читатели. Вообичаено во изданијата можете да ги прочитате имињата на оние кои работеле на книгата, без разлика дали станува збор за издавачот, уредникот, лекторот, а меѓу сите нив е и дизајнерот на корицата. Иако најчесто неговото име стои последно во низата, неговата улога не е нималку помала во споредба со другите.
А дали некогаш сте се запрашале колку самиот автор има влијание во дизајнот на корицата на неговата книга?
Според Брук Варнер, која повеќе од 15 години работи во светот на издаваштвото, конкуренцијата е навистина голема, па корицата може книгата да ја направи неверојатно популарна или крајно непопуларна. Како уредник, таа секогаш се труди да биде флексибилна и да им помогне на авторите да ја изберат корицата која тие ја сакаат. „Само два пати досега ми се случило да ги принудам авторите да ја изберат корицата која сум сметала дека е најдобра, за што подоцна тие ми се заблагодариле. Безброј пати сум се повлекла и сум им дозволила тие да го направат изборот. А има и неколку корици за кои жалам што не сум се изборила да бидат сменети.“ Таа вели дека е многу тешко да им објасни на авторите зошто корицата кои тие ја замислиле во својата глава, или ја скицирале користејќи ги нивните скромни вештини во Фотошоп, не е доволно добра. Според неа, корицата е уметничко дело кое треба да предизвика некаква емоционална реакција кај читателот, кој на крајот според тоа ќе одлучи дали содржината зад корицата вреди за тој да го потроши времето на неа.
Има многу елементи на кои внимаваат оние кои се професионалци во оваа област, а тука не спаѓа само фотографијата, односно сликата сама по себе која секако дека треба да соодветствува на приказната. Исто толку важен е самиот фонт на букви на насловот и името на авторот, како и некоја кратка порака која би можела да ја носи книгата, или некоја препорака од друг реномиран автор која би ѝ дала поголемо значење и тежина во очите на читателот. Брук вели: „Сум била сведок на многу ситуации кога на авторите им биле презентирани четири или пет различни дизајни на корица, а тие ги избрале омилените елементи од секој дизајн, за на крајот да формираат своја корица. Ова некогаш може да биде успешно, ако менувате фонт на букви, на пример. Но, генерално земено завршува со намалување на моќта на оригиналниот дизајн и визијата на дизајнерот.“
За тоа колку еден автор ќе биде вклучен во креирање на корицата на неговата книга, зависи и од самиот договор кој го има склучено со издавачката куќа. Вообичаено, авторите кои соработуваат со издавачка куќа имаат многу мал удел во изборот на корица, или пак го немаат воопшто. На пример, за корицата на нејзината книга Murder in Italy, американската авторка Кендис Демпси немала избор. „Тоа беше избор на Penguin. Ги видов скиците и дадов неколку ситни предлози, кои беа прифатени. Не сум сигурна дека една голема издавачка куќа ќе им дозволи на авторите да дизајнираат свои корици на книги, освен ако не сте Џ. K. Роулинг. Она што можеби не го знаете е дека денес од авторите се бара или самите да направат фотографии или да ги купат од Getty или од некоја друга слична компанија за фотографии. Тоа може да биде многу скапо.“
Кога Ен Рајс ја објави корицата на единаесеттото продолжение од нејзиниот популарен серијал The Vampire Chronicles, под наслов Prince Lestat, многу од нејзините фанови беа разочарани и ѝ посочија дека корицата воопшто не ја доловува приказната. Таа едноставно одговори дека воопшто немала контрола врз изборот на оваа или било која друга корица. „Од сите корици на моите книги објавени во изминатите години, ми се допаднале само неколку.“ Иако можеби звучи чудно да ја видите сопствената книга во корица која лично не ви се допаѓа и е далеку од тоа што сте си го замислиле, сепак, многу автори имаат доверба во маркетиншките способности на нивните издавачки куќи и нивното познавање на пазарот, па од таа причина го прифаќаат нивниот избор и сугестии.
Од друга страна, доколку на пример авторите самостојно објавуваат своја книга, тогаш имаат поголема слобода во изборот на многу работи, вклучително и корицата. Сепак, тоа што рацете им се одврзани во овој дел, не значи дека истото не носи и свои слабости. Така на пример кога Колин Хувер самостојно ја објавила книгата Slammed („Само пријатели“) таа немала доволно финансиски средства за да ангажира некој што ќе биде задолжен за дизајнот на корицата, па ја искористила CreateSpace алатката на Амазон. „Заработував по 9 долари на час и живеев во приколка. Па, кога требаше да бирам помеѓу добра корица и тоа да ги нахранам моите деца, ги одбрав децата.“ Таа признава дека доколку ангажирала дизајнер, немало да ја избере постоечката корица, но истата ѝ значи бидејќи оваа книга ѝ го променила животот. Неколку години подоцна, оваа книга доби нова корица која соодветствуваше на останатите две книги од серијалот.
Најинтересното прашање – дали дизајнерите ги читаат книгите пред да почнат да работат на дизајн на корицата? 🙂
Тоа зависи од многу фактори. Доколку им дадете доволно време и простор за да го креираат дизајнот, тие ќе ја прочитаат книгата, но некогаш работат и само врз основа на кратко сиже кое им го даваат самите автори, ослонувајќи се на сопствената замисла која ја имаат. Некогаш пак, самите уредници им забрануваат на дизајнерите да ја прочитаат книгата, верувајќи дека под влијание на самата приказна, тие ќе се обидат да ја доловат, наместо едноставно да направат добар маркетинг преку корицата. Освен тоа, во најголемиот број случаи корицата е во процес на изработка уште пред конечната верзија на книгата да биде спремна.
Рејчел Рејс, која работи како дизајнер повеќе од 20 години, вели: „Во многу случаи, издавачот ја нема последната верзија на книгата за да му ја даде на дизајнерот, со оглед на тоа дека на издавачите им е потребна насловната корица прилично рано во процесот на подготовка на маркетингот, така што дизајнерот работи врз основа на синопсис.“ Освен тоа, според многумина кои работат на дизајн на корици, претходно читање на книгата не е неопходен услов, со оглед на тоа дека во оваа фаза вообичаено уредникот и авторот веќе имаат јасна претстава за тоа како треба да изгледа корицата.
Што се однесува до преведените наслови на други јазици, сигурно сте забележале дека на пример корицата на македонското издание, не е секогаш иста со онаа на оригиналното. Па дури и доколку се работи за ист јазик, да речеме англиски, изданијата на британските и американските издавачи на пример, се различни. Тоа често зависи од вкусот на самата читателка публика, која е различна, а задача на издавачите е да ја анализираат и да се обидат да ја придобијат. Дополнително, зависи од многу други фактори кои се врзани за издавачката куќа која ги откупила авторските права, на пример колку се финансиски спремни за да се вложат во корицата, или едноставно, каков е самиот стил на останатите нивни изданија. Не знам за вас, ама јас и без да прочитам, често знам да препознаам која издавачка куќа стои зад некој наслов преведен на македонски.
